Konuşma Sesi Bozuklukları Türleri Nelerdir?
Çocukların konuşmasının gelişiminde gecikme ve veya konuşmada güçlük olarak tanımlanabilir. Konuşma Sesi Bozuklukları; artikülasyon bozukluğu, fonolojik bozukluk gibi çeşitli alt kategorileri şemsiyesi altında toplayan bir durum olup; işitme kaybı, yarık damak gibi organik nedenler sonucu ortaya çıkabilmektedir. Bu durumlarda yapısal ve nörolojik problemler konuşma sesi bozukluklarının nedenini oluşturmaktadır. Ayrıca bir çok çocukta belirgin bir organik, nörolojik ve fiziksel bir bozukluk olmaksızın nedeni bilinmeyen artikülasyon bozuklukları ve fonolojik bozukluklar görülebilmektedir. Artikülasyon Bozukluğu
Artikülasyon: Konuşmada yer alan çeşitli organların düzenli birbiri ardına belli bir dizgeye uyarak gerçekleştirdiği hareketler aracılığıyla konuşma seslerinin biçimlendirilmesidir. Yumuşak damak, küçük dil, dil, dişler, dudaklar, çene seslerin şekillenmesini sağlayan artikülatörlerdir.
Artikülasyon bozukluğu, kişinin belirli sesleri üretmekte güçlük çekmesi veya yanlış ses üretmesidir
Kapı- tapı, ray-yay, sakal-takal,vb.
Fonolojik Bozukluk
Her dilde sesler belirli dilbilgisel kurallar çerçevesinde bir araya getirilir ve kullanılırlar. Sesbilgisel bozuklukta çocuk bu kuralları edinip bir araya getirmede güçlük çekebilir. Hecelerin yerlerini değiştirebilir, bir ses yerine diğerini kullanabilir veya ses ekleyip düşürebilir. Sesletim ve sesbilgisel bozukluk birbiri içine geçmiş bozukluklardır ve beraber de ayrı ayrı da görülebilirler. Örneğin, çocuk ‘kitap’ sözcüğü yerine ‘tikap’ ya da ‘kipat’ sözcüklerini kullanabilir. Bu tip yanlışlar sesletim bozukluğunu değil sesbilgisel bozukluğun göstergesi olabilir. Sesbilgisel bozukluğun terapisi, sesletim terapisinden daha uzun ve yoğun yapılabilir.
APRAKSİ
Konuşma apraksisi ya da dispraksi olarak bilinen sözel apraksi hastanın söylemek istediklerini soğru söylemede zorluk çektiği bir konuşma bozukluğudur. Bu durum, konuşma kaslarının ( yüz, dil, dudak kasları gibi..) zayıflığına bağlı olarak gelişmeyebilir. Konuşma apraksisinin şiddeti ağırdan hafifeklinde giden oranlarda değişebilir. Konuşma apraksisinde 2 önemli tipten bahsedilir; edinilmiş ve gelişimsel konuşma apraksisi.
Gelişimsel konuşma apraksisi genellikle çocuklarda ortaya çıkar ve doğumdan itibaren gelişir.
Kızlardan çok erkek çocukları etkiler. Bu bozukluğun bilinen diğer isimleri gelişimsel sözel apraksi, gelişimsel sözel dispraksi, sesletim apraksisi ve çocukluk apraksisidir. Gelişimsel apraksi çocukların normal akranlarına göre daha yavaş bir konuşma gelişimi izledikleri konuşma gecikmesinden farklıdır.
Gelişimsel konuşma apraksisinin nedenleri henüz bilinmemektedir. Gelişimsel konuşma apraksisi olan çocukların kendilerini ifade edebilmekten daha farklı sorunları vardır. Bunlar konuşma sorunlarını ve zayıf sözcük dağarcığı, yanlış gramer, okuma yazma, matematik, uyum, motor beceri sorunları veya çiğneme gibi dil sorunlarını içerir.